Vierde men in Duitsland vorig jaar nog de 100ste verjaardag van Joseph Beuys, in Nederland doen we het iets anders. Hier vieren we dat 101 jaar geleden de schilder Constant Nieuwenhuys (1920-2005) werd geboren. Vanaf juli 2021 tot en met december 2022 loopt het project Constant 101 waar er allerlei projecten en programma’s plaatsvinden in diverse Nederlandse Musea, projectruimtes, archieven, makers, tijdschriften, uitgevers en scholen.
In het kader van Contant101 vroeg curator Zippora Elders kunstenaar Monika Dahlberg om beelden te maken en die bij project ruimte Framer Framed te presenteren. In samenwerking met het stadsdeel Oost zijn dit uiteindelijk twee permanente werken Uhuru (vrijheid / vrouw) en Matumini (hoop / man) geworden voor de publieke buitenruimte op de kade voor het Framer Framed gebouw waar, zo horen we iets later in de toespraak, ook het kantoor van de portefeuillehouder cultuur Stadsdeel Oost gevestigd is.
Monika Dahlberg over het werk:
‘Uitgangspunt is de interactie en frictie tussen identiteit, achtergrond en etniciteit. De dialoog tussen ‘ik en de ander’, verbinding, vervreemding, verandering en uitwisseling zijn terugkerende thema’s in mijn werk en onderzoek. Ik gebruik mijn biografie als gids om mijn eigen kleurrijke universum te creëren. Werkend in dit brede spectrum als mijn referentiekader, verbind ik geschiedenis met de actualiteit. De wereld die bestaat omzetten in mijn eigen wereld en zo begrijpelijker maken. Ik ben mijn werk en alles is met elkaar verweven. Mijn werk is omschreven als energiek, humoristisch en met een kritische relatie tot de mediacultuur, die ook ongemakkelijk en confronterend is. Het confronterende is dat ik je ook op een bepaalde manier naar jezelf laat kijken en vooroordelen over hoe we naar niet-westerse kunst kijken niet uit de weg ga’.
Over Constant:
Dahlberg laat zich inspireren door het Manifest uit 1948 dat Constant Nieuwenhuys (1920-2005), beter bekend als Constant, schreef voor Reflex, het orgaan van de experimentele groep Holland die later dat jaar zou opgaan in de Cobra-groep. In het manifest verschuift Constant de nadruk van de individuele kunstenaar naar de zelfexpressie van de massa. Volkskunst is volgens hem een uitdrukking van het leven, uitsluitend gevoed door een natuurlijke drang naar levensexpressie.
“De Poortwachters zijn de weerspiegeling van Afrikaanse traditionele sculpturen, maar verzetten zich ook tegen de heersende normen van de ‘hoge’ cultuur en het westerse dictaat van eenduidigheid en vooruitgang. De beelden staan trots op een hoog voetstuk. Ze proberen zich te ontworstelen aan de bestaande ideologie over Afrikaanse culturen, in lijn met mijn zoektocht om de Afrikaanse beeldcultuur die als ‘mysterieus’ wordt beschouwd te combineren met de ‘westerse’ stereotype. De reparaties, of het gebrek daaraan, zijn duidelijk zichtbaar. Ook dat is een reactie op het westerse streven naar maakbaarheid en perfectie”, zegt Dahlberg.
Vandaag (Donderdag 29 September) was het dan zover en werden de beelden door wethouder Cultuur Touria Meliani en portfoliohouder Cultuur Stadsdeel Oost Jan Bert Vroege in bijzijn van curator Elders en kunstenaar Dahlberg onthuld. Dat klinkt allemaal saai maar het werd een feestje met een heuse kinderfanfare uit de buurt die al muziek makend en met wapperende vlaggen en poppen om de hoek kwam marcheren (de foto geeft de feestvreugde niet echt goed weer, dat ligt niet aan de fanfare maar aan mij, ik was druk bezig leuke filmpjes te maken en was laat met de foto… sorry!)
De fanfare gaf niet alleen het startsein voor de onthulling maar de aanwezigheid van een hele groep jonge kinderen zorgde ervoor dat alle sprekers kijkend naar de verveelde gezichten van de kinderen het maar kort hielden en niet te hoogdravende woorden gebruikten. Meliani bewees een echt professional te zijn door het niet alleen korte te houden maar er handig op in te gaan en de kinderen rechtstreeks aan te spreken en vragen te stellen. De jonge bezoekers konden snel weer spelen en kattenkwaad uithalen en de volwassenen aan de bubbels en de beelden bewonderen!
Op het moment van onthulling was er geen tentoonstelling in Framer Framed zelf maar werd er druk aan een nieuwe tentoonstelling gebouwd en konden de bezoekers een onverwachte blik werpen op hoe dit in zijn werk gaat…
Bij Framer Framed kan je ook nog steeds terecht om de Entangled Species publicatie (e.v.a.) te kopen!
En in Kassel mag Documenta15 afgesloten zijn, hier in Amsterdam kan ik zien dat Lumbung inderdaad continues…
Constant 101 project
Kunstenaar: Monika Dahlberg (e.v.a.)
Curator: Zippora Elders
Project directeur: Kim van der Horst
Uhuru & Matumini zijn permanent geplaats op de Oranje Vrijstaatkade en mede mogelijk gemaakt door bijdrages aan Contant101 van Stokroos en het Mondriaanfonds.
Verwacht: 14 oktober – 22 januari
To those who have no time to play is
Kunstenaar: Gluklya (Natalia Pershina-Yakimanskaya)
Curator: Charles Esche
Framer Framed
Oranje-Vrijstaatkade 71
1093 KS Amsterdam
Entree gratis, donaties zijn welkom.